Fakir bir kimse başkasının yardımıyla umreye giderse kendisine hacc farz olur mu?
Hac, İslam’ın beş temel esasından biri olup bedenî ve malî yönü olan bir ibadettir. Sağlık, servet ve yol emniyeti yönünden (Tirmizî, Hac, 4) haccetme imkânına sahip (Kâsânî, Bedâi‘, II, 120), hür, (İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, V, 518) akıl sağlığı yerinde ve büluğ çağına erişmiş müslümanlara farzdır.
Fakir bir kimse başkasının yardımıyla umreye giderse Mekke-i Mükerreme’ye vardığı zaman hacc mevsimi yâni eşhürü’l-hacc olein Şevvâl, Zilkade ve Zilhicce’nin ilk on günü girmiş ise şüphesiz kendisine hacc farz olur. Çünkü haccm vâcib olmasının şartlarından biri vakittir, yani hacc aylarıdır. Hac mevsimi girmemiş ise bazı ulemâya göre Mekke-i Mükerreme’ye varmakla hacc farz olur. Ama râcih kavle göre farz olmaz. Çünkü yukarıda beyân edildiği gibi haccm farz olmasının şartlarından biri hac mevsimini idrâk etmektir (14).
Yalnız zamanımızda hac mevsiminden evvel umreye giden bir fakire kesinlikle hac farz değildir. Çünkü hapis ve orada kalma yasağı gibi mâni’ler vardır. Bunun için haccın farziyeti sâkit olur (15). Ma’lûm olduğu gibi Su’üdî Arabistan hükümeti umreye giden kimseye bir aydan fazla orada kalmasına müsaâde etmez.
Asagidaki sartlari tasiyanlara hacca gitmek farz olur :
1 Akilli olmak,
2 Erginlik çagina gelmis olmak,
3 Müslüman olmak,
4 Hür olmak,
5 Haccin farz oldugunu bilmek. (Bu sart müslüman olmayan ülkelerde müslümanligi kabul edenler içindir. Islam ülkelerinde yasayan müslümanlar için haccin farz oldugunu bilmemek özür degildir.)
6 Zorunlu ihtiyaçlardan baska hacca gidip dönünceye kadar kendisinin ve bakmakla yükümlü oldugu aile fertlerinin geçinebilecegi maddi güce sahip olmak.
7 Durumuna uygun bir vasita ile hac yolculugunu yapabilmesi için vasita ve yol masraflarini karsilayacak parasi olmak.
8 Hac vazifesini yapabilecek zamana yetismis olmak.
