Bazı insanlar vardır ki doğduğu zamana ait değildir. Çağların ötesinde yaşarlar. Onlar ışık olur çevresini aydınlatırlar. Bu nedenle sizler için Hz. Hasan-ı Basri (r.a.) insanoğlunu aydınlatacak bazı nasihat sözleri sizler için derledik. Bu çalışmamız da ki amaç, toplumda ortaya çıkan bozulmanın durulması adına, ‘bir damla’ olabilmektir. Umarım faydalı bir bilgi olmuştur sizler için…
Hasan-ı Basri, Tâbiînin büyüklerinden. Zâhid, muhaddis, fakîh ve müfessir. Haşan el-Basri (r.a.) Miladi 642’de Medine’de dünyaya geldi. 728’de Basra’da vefat etti. Tâbiîn’in en büyüklerinden ve Allah yolunun kahramanlarındandır.
Hasan El-Basri (r.a.)’nin
Haşan El-Basri’den (r.a.) Öğütler
Ey İnsanî
Amel, amel diyorum. Amele çok önem vermelisin. Çünkü amel senin etindir, kanındır. Nasıl bir amel üzerine olduğuna şöyle bir bak ve anla! Takva ehlinin kendine özgü hasletleri vardır. Onlarla tanınırlar: Doğru konuşmak, ahde vefa, akrabayı ziyareti kesmemek, güçsüzlere merhamet, kibirlenerek kuruntulara kapılmamak, iyilikleri yaymak, yıldızlı ve şatafatlı sözlerden kaçınmak, güzel huylar edinmek ve kalbi Allah’a yakınlaştıran bir müsamaha anlayışı.
Ey Ademoğlu!
Sen, iyisi ve kötüsü tek tek belirlenen amellerine bakacaksın. Sakın ha, azıcık diye hiçbir hayırlı işi küçümseme! Bir bakarsın o küçücük hayırlı iş seni sevince boğar. Hiçbir kötülüğü de küçümseme. Çünkü ufacık bir kötülük seni bedbaht yapabilir.
Allah(c.c) helalinden kazanıp, ihtiyaç günleri için bol bol sadaka veren ve fakirleri gözeten kuluna rahmet nazarıyla bakar.
✿ Bir kimsenin malını nereden kazandığını öğrenmek istiyorsanız, onu nereye harcadığına bakınız.
✿ Din alimi odur ki dünyaya karşı hırslı olmaya, zahid ola. Günahlarını idrak basireti kendinde buluna. Rabb’ine ibadette devamlı ola.
✿ Bir kişinin düşmanlığına karşılık bin kişin dostluğu dahi verilse alma.
✿ Şu dünyayı bir emanet olarak görüp zamanı gelince onu sahibine iade ederek dünyadan yüksüz ve günahsız olarak göçüp gidenlere Allah Teâlâ rahmet eylesin.
✿ Kim parayı sever ve aziz görürse Allah Teâlâ onu zelil eder.
Halife Ömer b. Abdülaziz’e Öğütleri
Ey Müminlerin E miri!
Bilmiş ol ki, dünya değişmeyen, hep aynı kalan bir ikamet yeri değildir. Aksine, değişme ve göçme yeridir. Zira Adem aleyhisselam ceza çekmek için (cennetten) buraya indirilmiştir.
Ey Müminlerin Emîril
O halde dünyadan sakın. Zira dünyayı istememek, onu terk etmektir. Dünyada zengin olan hakikatte fakirdir. Dünya ehlinden mutlu olanlar, ona karışmayarak, ondan uzak yaşayanlardır. Aklı başında kişiler dünyaya baktıklarında onun kendini aziz tutanları zelil, dünyalık toplayanları perişan ettiklerini görürler. Dünya öyle bir zehirdir ki, onu bilmeyenler içer; tanımayanlar ona gönül bağlar. Helak olanlar hep bu yüzden olmuştur.
Ey Müminler Emîri!
Sen dünyada yarasım tedavi maksadıyla kısa süre ilaç içen kişiler gibi ol. Uzun bir ömür rahatsızlık çekmektense, kısa bir süre perhiz yapmak daha iyidir. Dünyanın meşgalelerine göğüs gerip katlanmak, akibette cezayı tatmaktan daha kolaydır. Artık akıllı olan ondan sakınır. Onun zinet ve gösterişine kanmaz.
Ey Müminlerin Emîri!
Dünyanın ümitleri yalan, emelleri boş, saffeti bulanık, yaşayışı mihnet ve meşakkat doludur. Onu terk eden muvaffak olur. Dünyaya sarılan helâke gider. Aklı başında
olanlar şu fani alemde ebediyet için çalışırlar. İşte ölüm anındaki yakîn, böyle kişiler içindir.
Haşan El-Basri ölüm döşeğinde şöyle öğüt verdi;
Size üç şey söyleyeceğim:
1. Size ne yasaklanmışsa ilk terk edenlerden olun.
2. Ne emredilmişse hemen yapm.
3. Ve bilin ki, adımınız iki yöndedir. Lehinize ve aleyhinize olanlar… Öyleyse nerede konakladığınızı ve nereye göçeceğinizi iyi bilin!
Ey Ademoğlu!
İnsanları hayırlı bir iş yaparken gördüğünde onlarla yarış, inşam helâke götüren sapık bir eylem üzere gördüğünde onları terk et.
