Hac Kimlere farzdır madde halinde açıklamadan önce kısa bir bilgi verelim.
Hac ibadeti, amellerin en faziletlilerin den birisidir. Bu sebeple hacca gidecek kişi ister kadın olsun ister erkek olsun bazı şartlar taşıması lazımdır. Hac ve umre Müslüman tarafından gerçekleştirilen muazzam bir ibadettir. Dinimiz İslamın beş büyük ibadetinin en büyüklerinden birisi olan hac ibadeti, mali gücü ve sağlığı yerinde olan her bir Müslüman üzerine farzdır. Hac, her yıl milyonlarca Müslümanların Zilhicce ayında Mekke’de yapılan Kâbe’yi ziyaret ve tavaf törenidir.
Hac ibadeti, Müslümanlar için en kutsal ibadetlerdendir. Kur’an-ı Kerim’de de sık sık bahsedilen bu ibadet günahlardan arınmanın ve Allah’a (c.c.) yaklaşmanın en güzel yolu olarak betimlenmiştir.
Hac ibadetinin tarihi Hz. İbrahim’e (a.s.) kadar uzanır. Hac; Hicret’in 9. senesinde ilk kez Hz. Ebubekir (a.s.) tarafından gerçekleştirilmiştir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.) ise, Hz. Ebubekir’den (a.s.) 1 yıl sonra, Hicret’in 10. Yılında ilk ve son haccını gerçekleştirdi.
Hac ayları Hicri takvime göre Şevval ve Zilkade ayları ile Zilhicce ayının ilk on günüdür. Haccın zamanı, hac ayları diye isimlendirilen; Şevval, Zilkâde ve Zilhicce aylarıdır.” İfadesi, “Hac belli aylardır”(Bakara, 2/197) mealindeki ayetin bir açıklaması mahiyetindedir. Yani bu aylara Hac ayları denilmesinin sebebi, haccın ilk şartı/ rüknü olan ihramın ancak bu aylarda giyilmesinin öngörülmüş olmasıdır.
Bu süre içerisinde ihrama girerek, haccın iki temel rüknünden biri olan ve sadece Zilhicce’nin dokuzuncu günü öğle vakti ile onuncu günü fecr-i sâdık arasında yapılabilen Arafat vakfesini yapan kimsenin haccı geçerli olur. Haccın diğer rüknü olan ziyaret tavafı ise kurban bayramı günlerinde eda edilmekle birlikte, bugünlerde yapılamaz ise, cezasını yerine getirmek kaydıyla, daha sonra da yapılabilir ve bu tehir, o seneki haccın geçersiz sayılmasına sebep olmaz (Kâsânî, Bedâi‘, II, 132-133).
Aşağıdaki Şartları Taşıyanlara Hacca Gitmek Farz Olur
1. Müslüman Olmak
Müslüman olmayan birinin her şeyden önce iman etmesi gerekir. Çünkü iman etmedikçe ibadetleri makbul olmaz.
2. Akıl Sahibi Olmak
Bir kimsenin dini görevlerle sorumlu olabilmesi için akıl sahibi olması gerekir. Aklı yani ceza-i ehliyeti olmayan kimsenin dini görevlerine karşı sorumluluğu da bulunmamaktadır.
3. Buluğa Erişmek
Buluğa erişmeyen kimse için dini görevleri açısından sorumluluk bulunmamaktadır. Buluğa erişmemiş kimse (çocuk) hac yaparsa, buluğa eriştikten sonra da hac yapmakla yükümlü olur.
4. Özgür Olmak
Özgür olmayan (esir, mahpus vb.) kimse için, özgürlüğünü kazanana dek hac farz değildir.
5. Ekonomik Yönden İmkan Sahibi Olmak
Zorunlu ihtiyaçları haricinde hacca gidip dönünceye dek kendisinin ve bakmakla yükümlü oldugu ailesinin geçinebilecegi maddi güce sahip olmak.
6. Sağlıklı Olmak
Hac farizasının bir kimseye farz olabilmesi için o kimsenin bedenen bu ibadeti yapmaya gücü yetmesi gerekir. Hac ibadetini bedenen yapamayacak kadar hasta olan kimse için hac, farz değildir. Ancak hac ibadetinin geciktirilmemesi ve özellikle yaşlılık dönemlerine bırakılmaması gerekir.
7. Yol Güvenliğinin Bulunması
Haccın bir mümine farz olabilmesi için yol güvenliğinin olması gerekmektedir.
8. Haccın Farz Olduğunu Bilmek
Müslüman olmayan bir toplumda yaşayan ve haccın farz olduğunu bilmeyen Müslüman, bu farzı öğrenene kadar kendisine hac farz olmaz.
9. Haccın Vaktine Yetişmek
Bir Müslüman’a hac farz olabilmesi için haccın eda edileceği vakte yetişmiş olması gerekir.
10. Kadınlarda Can, Mal ve Namus Güvenliğinin Sağlanmış Olması
Hanefi ve Hanbeli mezheplerine göre bir kadının haccedebilmesi için kendisine refakat edecek eşi veya bir mahreminin olması gerekmektedir.
11. Eşi Vefat Etmiş veya Eşinden Boşanmış Kadınların İddet Süresi
Eşi vefat etmiş veya eşinden boşanmış kadınların iddet sürelerini doldurmuş olmaları gerekmektedir.
