Kaldıraçlar, basit makine çeşitlerinden biridir. Binlerce yıl boyunca insanlar kaldıraçları, bir yükü bir yerden diğerine taşımakta ve sonuçta ortaya çıkan hareketin miktannı değiştirmekte kulandı. Bu sebeple günlük hayatta işlerimizi daha kolay yapmamızı sağlayan aletlere basit makine denir. Ayrıca Bir destek noktası etrafında dönebilme özelliği olan çubuklara ise kaldıraç adı verilir. Kaldıraçlar, makine kullanmadan ağır bir cismi kaldırmak zorunda olduğunuzda çok işe yarar.
Kaldıraç düzeneği destek, yük kolu ve kuvvet kolundan oluşur. Ağır bir cismi taşımak için daha uzun bir kaldıraç yardımcı olabilir. Kaldıraç dayanak noktasından itibaren cismi kaldırma konusunda özgürdür. Kaldıraçların en bilinen özelliği bir yükü daha az kuvvet uygulayarak kaldırmamızı sağlamasıdır.
Destek noktası yüke ne kadar yakın olursa yükü kaldırmak için uygulayacağımız giriş kuvveti o kadar az olur. Böylelikle eğik düzlemlerde olduğu gibi daha az kuvvet uygulayarak ancak daha uzun mesafe kat ederek aynı işi yapılmış oluruz. Cismin altına yerleştirilen kısım, ne kadar kısa olursa kuvvet o kadar uzun bir noktadan verilebilir. Bu da cismin kaldırılmasını sağlar ama kaldıracın uzak noktasına cismi kısa bir mesafeye kaldırmak için uzun bir mesafe boyunca başarılmalıdır.
Mesela yeteri kadar uzun bir kaldıraçla bir arabayı kısa bir mesafeye kaldırabilirsiniz. Örneğin pense iki kaldıracın birleşmesiyle oluşmuştur. Pensenin sapı (1), ucundan (2) daha fazla hareket eder. Fakat pense sapına daha az bir kuvvet uygulayarak cismin büyük bir kuvvetle sıkıştırılması sağlanır.
Etkinlik Basit Bir Kaldıraç Yapalım
Malzeme listesi: Kitap, küçük tahta blok ve tahta cetvel
Amaç: Kaldıraçlarda iş yapabilme kolaylığının neye bağlı olduğunu kavramak
Etkinliğin yapılışı
– Cetvelin orta noktasının altına tahta bloku koyunuz.
– Cetvelin bir ucuna kitabı koyunuz
– Cetvelin diğer ucundan bastırarak kitabı kaldırmaya çalışınız.
– Küçük tahta bloku kitaba yaklaştırdıktan sonra cetvelin ucundan tekrar bastırınız ve uyguladığınız kuvvetin öncekine göre küçük mü, büyük mü olduğuna karar veriniz.
– Küçük tahta bloku kendinize yaklaştırdıktan sonra cetvelin ucundan bastırınız ve uyguladığınız
Kuvvetin öncekilere göre küçük mü, büyük mü olduğuna karar veriniz.
