Mescidin kubbe altında ortadaki vitrinlerde tezhipleri, minyatörleri, resimleri, yazıları, cildleri ve tarih! değerleri itibarile kıymetli olan kitaplar teşhir edilmektedir. Burada Selçukîlere, Osman oğullarına ve Anadolu beyliklerine ait çok kıymetli t eserler vardır. Bu vitrinlerde teşhir edilen yazmalardan bazıları şunlardır]:
696 H. tarihli Yakut ül-Müsta’simi’nin KUR’ANI, II. Selîm’in ve Damad Rüstem Paşa’nın Seyyid Mîrkl el yazısıyle 965 H. ve Abdullah oğlu Kutiuğ’un el yazısıyle 639 H. ve Yusuf oğlu İsmail’in 714 H. tarihli KUR*-ANI KERİMLERİ, tezhibli ve minyatörlü XVI. Hafız Şirazî Divanı, Ceylân derisi üzerine yazılmış IX asır M’E RYEM SÛRESÎ, Hattat Izzeddin Savci’nın 727 tarihli KUR’ANI, XI asır FARSÇA KUR’AN TERCEMESt, ve IX asır Kûfî ;hat ile KUR’AN, Mevlârıa Câmi’nin 944 de yazılmış SÜBHAT-ÜL-EBRAR’ı ayni tarihli Osmanlı yazması HADÎKAT-ÜS-SÜEDA,XIX asırda yapılmış Osmanlı Padişahlarının tasvirleri, kubbe altının şimal tarafında 999 luk iri daneli ceviz ve ihlâmur ağacından yapılmış iki zikir teşbihi teşhir edilmektedir. Bunlardan siyah olanının Mevlâna’mn torunu Ulu Arif Çelebi’ye ait olduğu söyleniyor.
Mescidin doğu tarafındaki vitrinde Mevlâna dergâhına ait bazı menkul yadigârlar teşhir edilmektedir.
Bunların arasında MENAKİB-ÜL-ARİFlN müellifi Eflâkî’nin fil dişinden yaptığı KIBLENÜMA, türbenin gümüş kapısının gümüş anahtarları,
İncili anahtar kisesi, murassa LÎHYE-İ SAADET kutusu, gümüş şamdanlar teşhir edilmektedir. Mescidin şimal tarafındaki divara üstündeki nakışları kuşa benzetilerek kuşlu halı denilen XV asra ait bir UŞAK halısı asılmıştır!
Mescidin kıble tarafındaki vitrinlerde kilimler ve seccadeler teşhir edilmektedir. Birinci vitrinde görülen kilim parçası bir Selçuk! devri eseridir. BEYŞEHRİ’ndeki EŞREF-OĞLU camiinden getirilmiştir.
Burada şu kıymetli seccadeler de teşhir edilmektedir :
1 — Müzenin 223 envanter nu-marasınr taşıya 1,80X1,16 teb’adın-daki büyük seccade maddî ve manevî değeri çok yüksekjbir Selçuklu devri eseridir. Secde yerinde devrinin sü-
lttaü fle ( ALLAHÜ.EKBERj) yazılıdır.
Üstünde bulutlar, hendes şekiller, çiçekler ve dallar vardır. Beher santimetre karesine 31 ilmek düşmektedir. Seccade (650) bin ilmekle yapılmış demektir. Bir rivayete göre bu seccade 622 H. 1225 M. yılında Sultan
I. Alâ-ed-din tarafından MevIâna’ya düğün hediyesi olarak verilmişti. Bir başka rivayete göre başka bir şark hükümdarı hediye etmiştir. Seccade 750 yaşını çoktan doldurmuştur (1).
2 — Santimetre karesinde 144 ilmek bulunan ve 3 milyon ilmekle meydana gelen,1,77X1,11 metre eb’adın-daki ipek seccade bu san’at’m şaheser örneklerindendir. Bazı atkılarında gümüş sırma Iı tellerde vardır. JJ Secde yerinde Kâbe resmi görülmektedir.
Resmin iki tarafında bulutlar vardır. Ortası Tarih hâzinesi mecmuası. Sayı 12 Sahife 617
dallarla, yapraklarla bir çiçek bahçesi haline getirilmiştir. Kenarlarına güzel bir tâlık ile Farsça şu 8 mısra dokunmuştur :Bu mısralar dilimize şöyle çevrilir :
« Peygamberin şeriatinin hadiminin ihtîmamile yerinde temam oldu. Peygamberin torununun merkadi civarında ihtimamlarla bitti, temamlandı. Tanrının gölgesi, yüce makamlı, şercin hâmisi olan Padişahın mâbedi için bilhassa yapıldı. O dinin Sultanı, İskender siretli bir şahdır ki yüz İskender onun kölesidir. »
Bu seccadenin ne vakit Mevlâna dergâhına girdiği, kimin tarafından hediye edildiği hakkında henüz bir vesika yoktur. Konya müzesinin eski müdürlerinden Mehmed Yusuf bey bunun Isfahanda yapıldığını söylüyor.(l) ve şunları ilâve ediyor :
Müzeyi ziyaret etmiş olan ecnebi ve yerli mütehassıslar bu seccadenin 600—700 senelik olduğunu söylüyorlar. »
Burada XV yüz yılda GÖRDES de yünden dokunmuş 1,64X1,18 metre eb’adında beyaz mihraplı bir seccade daha teşhir edilmektedir. Bir de XVII yüz yılda SÎVAS’da yapılmış ipek seccade vardır.
Seccadelerin arasındaki ahşap kapı Sema’hanedir. Üstünde yazılıdır.
