Hoca Ahmet Yesevi Tarihle ilgili kaynaklarda yer alan bilgilere göre XI. yüzyılın sonları ile XII. yüzyılın ortalarına kadar olan zaman içerisinde yaşamıştır. Babası Şeyh İbrahim’dir.
Şair, mutasavvıf, bilgin kişidir. ‘Yetiştirdiği müridleriyle Orta Asya Türk Dünyası ve Anadolu’da büyük izler bırakmıştır. Yese-viliğin kurucusudur. Divan-ı Hikmet adlı eseri meşhurdur.
63 yaşında Hz. Peygamberin (s.a.v) sünnetine aşırı bağlılığı sebebiyle tek kişilik mezar şeklinde bir çilehane hazırlamış, 120 yaşına kadar burada hayatını geçirmiştir.
Hoca Ahmet Yesevi’den Öğütler
✿ Bismillah diye başlayarak hikmet söyleyip: İsteyenlere inci ve cevher saçtım işte.
✿ “Nerede görsen gönlü kırık, merhemi ol sen,
✿ Öyle mazlum yolda kalsa, hem dem ol sen.”
✿ “Garip, fakir, yetimleri her kim sorar,
✿ Razı olur o kuldan perverdigahar (Allah)”
✿ “Akıllı isen, gariplerin gönlünü al…”
✿ “Garip, fakir, yetimleri Resul sordu…”
✿ “Sen-ben tapan insanlardan geçtim işte.”
✿ “Dünyaya tapan soysuzlardan yüz çevir…”
✿ “Kur’an okuyup amel kılmaz sahte alim…”
✿ “Sünnet imiş, kâfir de olsa incitme sen;
✿ Hûda bizardır katı yürekli gönül incitenden..”
✿ “Ahir zaman ümmetleri süsler evlerini; nefislerine kapılıp bozar huylarım; şan ve şehvetler ile dik tutarlar boylarını…”
✿ “Ahir zaman ümmetleri, dünya fani bilmezler; gidenleri görerek ondan ibret almazlar…”
✿ “İmam yitirip, ölmem diye gülüşen; ölmem deyip dünyada Mevlâ’m ile vuruşan; gafillik ile her an ömrünü boşa geçiren…”
✿ “Nefs yoluna giren kişi rüsva olur; yolda azıp gezen tozan şaşkın olur; yatsa kalksa, şeytan ile yoldaş olur. Nefsi tep sen, nefsi tep sen, ey bedkirdâr.
✿ “Tatlı tatlı yiyenler; türlü türlü giyenler; altın tahta oturanlar, toprak altında kalmışlar…”
✿ “Zalim olup zulmedeni, yetim gönlünü inciteni mahşerde kara yüzlü, kolunu arkada gördüm.”
✿ “Herkese ferman olmuştur ölümün şerbetini içmek; kaçıp kurtulamazsın, ondan ne kadar sakınsan.”
✿ “Gerçek âlim yastığını taştan kıldı; bildiği şeyleri âleme söyledi.”
✿ Gönlü kırık, zavallı ve garib birini görürsen, yarasına merhem ol. Onun yoldaşı ve yardımcısı olmaktan çekinme.
✿ Şeriat, tarikat ve hakikatten nasıp almak isteyen, büyük velilerin makamına ulaşmak, cehennemden kurtulup cennete kavuşmak isteyen kişi ilim tahsil etmelidir.
✿ GönIünde AIIahü teaIanın aşkını taşıyanIar dünya iIe tamamen aIakaIarını kesmişIerdir. BunIar haIk içinde Hak iIe oIurIar. Bir an AIIahü teaIayı unutmazIar.
✿ Ahkâm-ı İslâmiyyeyi, İslâmî hükümleri tam bilmiyen, tatbik etmeyen bir kimse, evliyâlık yolunda bulunmağa kalkarsa, bunun îmânını şeytan çalar. Emir ve yasaklara uymakta gevşek olanlar, sonra da evliyâlık yolunda bulunduğunu, ilerlediğini, hattâ kendisinde bâzı hâllerin meydana çıktığını zanneden kimseler bu noktada çok yanılırlar. Bu hallerinin rahmânî olduğunu zannederler. Halbuki bunlar, abdestte, namazda, alış-verişte bir takım noksanlarının bulunduğunu ve yiyip içtiklerinin haram olduğunu bilmezler. Kendisinde var zannettiği o hâller, şeytanın oyunudur. Şeytan onu idâresine almış, istediği gibi hareket ettirmekte, o ise velî olduğunu zannetmektedir. Bunlar ne kadar zavallı ve bedbahttırlar.
✿ Himmet, yardım kuşağını sıkı sıkıya beline sarmayan insan, dünyâya meyl ve muhabbetten kurtulamaz. Allah yolunda göz yaşları dökerek ağlamadıkça, Allahü teâlâya âit ince sırlara kavuşamaz ve bu yolda ilerlemesi mümkün değildir.
✿ Kafir bile olsa hiç kimsenin kalbini kırma. Kalb kırmak, Allahü tealayı incitmek demektir.
