İHVÂN-ÜS-SAFÂ:
On birinci asrın ikinci yarısında Basra’da ortaya çıkan; “İslâmiyete birçok vehimler karışmış, onu bu vehimlerden temizlemek ancak felsefe ile mümkündür. İslâm dînini felsefe vâsıtasıyla saf hâle getirmelidir” diyen sapık ve gizli bir cemiyet, ekol.
Bâtıniyye (İsmâiliyye)ye âit fikirlerin te’sirinde kalan ve zamanlarındaki bütün ilimleri içine alan 52 risâleden (küçük kitabdan) bir ansiklopedi meydana getiren bu ekolün mensûbları birbirlerine “saf kardeşler” mânâsına “İhvân-üs-Safâ” dedikleri iç in bu ad ile meşhûr oldular. (Corci Zeydân)
İhvân-üs-Safâ cemiyeti metafizik (gözle görülmeyen ve akıl ötesi) konularda Eflâtun’un, ahlâkta Sokrat’ın, matematikte Pisagor’un, mantıkta Aristo’nun, felsefî konularda Fârâbî’nin fikirlerinden etkilenmişlerdir. Bütün ilimlerin yegâne gâyesinin kend i felsefî görüşlerini gerçekleştirmek olduğunu söyleyen İhvân-üs-Safâ cemiyetinin önde gelen isimleri; Makdîsî lakabıyla bilinen Ebû Süleymân Muhammed bin Ma’şer el Bustî, Ebü’l-Hasen Ali bin Hârûn ez-Zencânî, Muhammed bin Ahmed en-Nehrecûrî, el-Avfî gibi felsefecilerdir. (Corci Zeydân)
