NEFY VE İSBÂT ZİKRİ: “Lâ ilâhe illallah” mübârek sözünü diyerek yapılan zikr (Lâ ilâhe) yâni Allahü teâlâdan başka ilâh yoktur, nefy; (illallah) yâni Allahü teâlâ vardır demek de isbât ifâdeleriyle belirtilmiştir.
Nefy ve isbât zikrini çok yapınız. Bu güzel kelimeyi tekrar ederken bütün dilek ve düşüncelerinizi gönülden çıkarınız! Maksâdınız, dileğiniz ve sevdiğiniz birden fazla (Allahü teâlâdan başka) olmasın. (İmâm-ı Rabbânî)
Bu zikirle hedeflenen; mâsivâyı, yani gönlü Allah’tan uzaklaştıran her şeyi yok etmek (nefy) ve kulluğumuzu yalnız Allâh’a tahsis etmektir (ispat). Her türlü fikir, amel ve davranışımızda O’nun rızâsını en yüce talep hâline getirmektir. Maksad ve gayeyi teke indirip, tüm varlığı ancak O’nunla var olabilen izâfî bir varlık görüp, en büyük ve yegâne hakikatin Allah olduğunun idrâkine varmaktır.
Murâkabelere zemin teşkil etmesi bakımından, zikrin bu çeşidi üzerinde de hassasiyetle durulmuştur. Zira tam bir teksifle icrâ edilen bu zikir, gönülden lüzumsuz havâtırı temizlemek için tecrübelere istinâd eden husûsî bir metottur.
