El Vali İsminin Anlamı: (Mahlûkatı idare eden). Vali, bildiğimiz gibi, bir beldenin idare edilmesi için vazifelendirilmiş kimsedir. Kendisinden daha yüksek kimseler tarafından aldığı emirler ve yardımcılarıyla emri altındakileri idare eder, etmeye çalışır. Meydana gelen hadiselerden haberi olmaz; gizli yapılan işlerin üstündeki perdeleri kendi kendine aralayıp da işlerin hakikatlerine nufuzu imkânsızdır. Allah Celle Celâlühû Hazretleri ise her şeyin ve her yerin Vâli’-sidir. Yardımcısı yoktur. İdaresi tek başınadır. Amma bütün gizlilikler kendisine aşikârdır. Bir sineğin kanadının kıpırdamasından dahi malûmat sahibidir.
Ya Vali esmaül hüsna: Allah Teâlâ bütün varlığı idare eden, tek ve en büyük vâlidir. Diğer vâliler ve hükümdarların idaresi, Ancak O’nun izni iledir.
“O’nun emri, bir şeyi dileyince ona sadece “Ol!” demektir. O da hemen oluverir. O halde her şeyin mülkü ve tasarrufu (hükümranlığı) elinde bulunan Allah’ın şanı ne yücedir. Siz de yalnız O’na döndürüleceksiniz.” Yasin, 82, 83
Ondan habersiz hiçbir şey cereyan etmez. İyiye mükâfatını, zâlime cezasını eksiksiz verir.
