“İnsanların başına öyle bir zaman gelecek ki, kişi aldığı malı helâldan mı, haramdan mı aldığına aldırış etmeyecektir.
İZAHI
“El-Helâlü beyyinün ve’l-harâmü beyyinün” hadîs-i şerifi nâtık olduğu üzere, İslâm şeriatında helâl da, haram da beyan olunmuş ve şüpheli olanlar da kayıt edilmiştir. Helâldan kazanç memduh, haramdan kazanç memnûdur. Hangi kazancın helâl ve hangi kazancın haram olduğunu izah için sâhifeler lâzımdır ki, iltizam ettiğimiz beyan ölçüsü buna müsâit değildir. Yalnız kısaca arzedelim ki, bir malın meşrû mübadele veya meşru başka bir tarikle iktisabı meşru olduğu gibi, işe yalan karıştırılmamak sûretiyle mâruf miktarda kâr helâldır.
Sevk ettiğimiz bu kayıtlardan da anlaşılacağı üzere, sâhibinin rızâsı olmaksızın veya istihkak kesp etmeden gayrin malını almak haram olduğu gibi, alış verişde mâliyet hakkında yalan söylemek sûretiyle fazla karşüık almak veya malıiı bedeline mâruf miktardan fazla fâhiş kâr ilâve eylemek, karşı tarafın muzâyekasmdan istifade ederek fazla kazanç elde etmek haramdır.
Mâlî muâvazalarda istihkak, ivazları teslimle ve hizmet akitle-rinde hizmeti vaktinde kusursuz olarak îfâ ile tahakkuk eder. Bir işçi taahhüt ettiği işi kusurlu olarak yapar ve bir memur muayyen zamanda vazifesi başına gelerek deruhte eylediği işi i’tinâ ile îfâ etmezse, ücret veya maaş olarak aldığı şey meşrû olmaz ve binâenaleyh, Dünyâ ve Âhiret’te mes‘ûl olurlar. Murâkabe ve nazâret vazifesiyle mükellef olanlar bu vazifeyi îfâ etmezlerse, bunların da iktisâbı meşrû sayılamaz. Helâl ve harama ve dünyevî ve uhrevî acı neticelerine i’tik&d ve îman, beşer münâsebetlerinde râbıta-i ma’neviyye vazifesi görür. Helâl ve haram i’tikadı olmayan cemiyetlerde, mütekabil emniyet ve i‘timat kalkar. Bu, fertler için
