Tâkatsizliği ve güçsüzlüğü her geçen gün artarak devam eden ve artık düzelmesi ihtimali olmayan düşkün ihtiyarlar ve şifâsız hastalar, farz ve vacib olan oruç borçlarından kurtulmak için, her oruca mukabil bir fidye verirler. İslam dininde Fidye genel olarak yapılan bir yanlışa verilen özür veya hataya gidermeye yönelik özür mahiyetinde bir karşılık vermektir. İbadetlerle ilgili fidye, oruç ve hacda söz konusudur. Fidye, fakir bir kimsenin sabahlı ve akşamlı bir günlük yiyeceğidir ki bir fitre sadakasına eşit miktardadır. Kuran-ı Kerim’de Yüce Allah Azze ve Celle fidye ile ilgili olan bir ayeti kerime şöyle buyurmaktadır.
Bakara Suresi 184. Ayet Meali: Oruç, sayılı günlerdedir. Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler ise bir yoksul doyumu fidye verir. Bununla birlikte, gönülden kim bir iyilik yaparsa (mesela fidyeyi fazla verirse) o kendisi için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.
İhtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra kaza etmesi mümkün olmadığından oruç tutamadığı her güne karşılık bir fidye öder. Zira ramazan ayında oruç tutmaya gücü yetmeyen kimseler ile iyileşme ümidi bulunmayan hastalar ileride oruç tutabilecek duruma gelirlerse tutamadıkları oruçları kaza etmeleri gerekir. Ama tutamaya güçleri olmadıkları için oruçları fidye ödemesi vaciptir. Fidye bir maddi tövbe olarak ta değerlendirilebilir. Ramazan içinde verilebileceği gibi, evvelinde veya sonunda da verilebilir.
Fidye miktarı bir sadaka-ı fıtır miktarıdır ki fidye miktarı her sene Diyanet’in belirlediği miktar ile verebilirler. Fakirleri sabah – akşam günde iki öğün doyurmak suretiyle olabileceği gibi, öğünlerin parasını vermek suretiyle de olabilir. Para toptan da verilebilir, her gün ayrı ayrı da.
