Bir kimse bir dükkân kiralar, sonra kiraladığı dükkânı başkasına devretmek ister. Böyle bir mu’âmele caiz midir?
Belli bir süre için bir dükkânın kiralanıp, sonra da başkasına devredilmesi iki şart ile caizdir.
Birinci şart: Yeni kiracı ilk kiraya veren adam olmayacak. Meselâ Haşan Efendi dükkânını Ali Efendiye kiraya verdi. Ali Efendi kiraladığı dükkânı kiraya vermek isterse Haşan Efendiden başka bir adama vermesi gerekir.
İkinci şart: Kiraladığı dükkân için verdiği ücretten fazla bir ücretle kiraya vermeyecek. Yalnız altın ile kiraladığı dükkânı başkasına gümüş ile devreder, gümüşün değeri daha fazla tutarsa da caizdir. Çünkü verdiği paranın cinsi ile alacağı paranın cinsi ayrı ayrıdır. Ev, tarla ve bahçe de dükkân gibidir (31). Yalnız elbise, hayvan ve çadır gibi kullanışı şahıslara göre değişen eşya kiraya verilirse kiracı onu başkasına kiraya veremez. Meselâ Haşan Efendi atım Ali efendiye kiraya verirse Ali efendi onu başkasma kiraya veremez. Çünkü ikinci kiracı daha ağır olabilir (32).
Şâfîî mezhebine göre kiracı, kiraladığı şeyi sahibine kiraya verebildiği gibi başkasına da kiraya verebilir. Fakat kiralanan şey at ve benzeri bir şey olursa yeni kiracı daha ağır olmayacak, dükkân olursa, onun düzenini bozmayacak, tahrip etmeyecek bir şey için kiralanacaktır (33).
Dipnotlar
(31) El fıkhu alel mezahibil-Erbaa c. 3, s. 117
(32) Aynı eser, aynı sayfa
(33) El Mühezzeb c. 1, s. 403
