Satılabilir. İslâm’da kendi malını ve dışarıdan aldığı malını vadeli veya peşin olarak da satın alsa, vadeli veya peşin olarak satabilir.
Alım satım akitlerinde malın peşin olması asıldır. Bedeli ise tarafların anlaşmasına göre peşin de vadeli de olabilir. Ancak örfe ve ihtiyaca binaen, Hz. Peygamber (s.a.s.) bazı durumlarda paranın peşin alınarak malın vadeli olarak satılmasına izin vermiştir. Bu şekilde yapılan alım satım akdine selem veya selef denilir. Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadisinde; “Hurmada (bir rivayette bir şeyde) selem yapan kişi, belirli ölçekle, belirli tartı ile ve belirli süreye kadar selem yapsın.” (Müslim, Müsâkât, 25; Buhari, Selem, 2) buyurmuştur.
Selem akdi ancak mislî (piyasada bulunan ve fiyatı her yerde aynı olan) mallarda yapılabilir. Caiz olması için; paranın peşin, malın cinsinin, miktarının, niteliklerinin belli olması, malın teslim tarihinin ve teslimi masraf gerektiriyorsa teslim yerinin belirtilmesi gerekir. Hayvan, standart olmayan üretilmiş mallar gibi kıyemî (piyasada benzeri bulunamayan, bulunsa da fiyatları farklı olan) şeylerin sonradan teslimi şartıyla (selem yoluyla) satılması caiz değildir (Merğînânî, el-Hidâye, V, 222 vd.).
Bir takım kuramlardan veya kuruluşlardan patent veya bayiilik almanın hükmü nedir?
CEVAP: Patent bir öğretim olayıdır. Para karşılığında ilim öğretmek caizdir. Yani para karşılığında patent almak caizdir. Yeter ki o para belli olsun. Bayiliği almakta ise dini bir sakınca yoktur.
Patent verirken üretimden elde edilen kazancın, örneğin yüzde 20’sinin patenti veren kuruluşa kaydırılması üzerine anlaşılması caiz midir?
CEVAP: Bu, caiz değildir. Çünkü ne kadar olacağını bilmiyorlar. Ama denilse ki ben bu formülü size 5 milyona vereceğim. Yani ‘semen’ (ücret) belli olursa, bu patent öğretime geçeceğinden caiz olur.
