“Kolaylaştırınız, güçleştirmeyiniz. Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz.”
IZÂHI
Müslümanlık, kolaylık dînidir. Hak Celle ve Alâ Kur’ân-ı Ke-rîm’inde, “Allah hakkınızda kolaylık murâd eder, zorluk murâd etmez.”1 meâlinde olan âyet-i kerîme ile, “Allah dinde sizin üzerinize güçlük kılmamıştır.”2 meâlinde olan nazm-ı celîl ile, İslâm Dîni’nde güçlük olmadığını ve Resûl-i Ekrem’i “Din kolaylıktır” ve “Sizin dininizin hayırlısı, en kolay olanıdır” meâlinde olan hadîs-i şerifleriyle âyet-i celîlelerle mütenâzır olarak, îslâm Dîni’nin kolaylık dîni olduğunu beyan buyurmuş ve îzâhı sâdedinde olduğumuz hadîs-i şerifle ümmetine kolaylık yapılmasını, zorluk yapılmamasını emretmişlerdir.
Hazret-i Peygamber ve Hulefâ-yi Râşidîn, bir tarafa vâli ve âmir gönderirken bu hususda tenbîhi mutazammm ta‘lîmat verirleıdi.
Feri hükümlerdeki ruhsatlar hep bu asla mebnîdir. Bunun sayısız misâlleri vardır. Bunların tafsili bu yazının ölçüsüne sığmayacak kadar çok olduğundan birkaç misâl ile iktifâ edelim: Abdest ve gusül için yeter su bulunmadığı veya su ile gusül hâlinde hastalıktan veya hastalığın şiddetlenmesinden veya ağırlaşmasından korkulduğu hallerde teyemmüm etmek, seferde oruç tutmamak; zarû-ret ve ihtiyaç, memnû* olan şeyleri mübah kılmak; güçlük zamânm-da kolaylık göstermek gibi asıllar hep kolaylık esâsına müsteniden meşrû kılınmış ruhsat kabîlindendir.
İşte Resûİ-i Ekrem, ümmetine bu âkıbeti haber vererek îkaz buyuruyor. Kolaylık, kanunlarda nazara alınması lâzım olan mühim bîr mes’eledir. Hakkın elde edilmesini güçleştiren hükümler ve dâvaların sürüncemede kalmasına meydan veren muhakeme usûlleri, kolaylık esasiyle kabil-i tevfîk olmayan şeylerdir.
1 Bakara Sûresi, âyet: 185.
2 Hac Sûresi, âyet: 78.
