Mâbed; BORDABAŞI (1) MAHALLESİ’nde KARA KURT SOKAĞIN’dadır. 18 kapı numarasını taşır. Kapısı güneye açılır. Kara dam örtülü kerpiç yapıdır. Hiç bir mimarî kıymeti yoktur. Mescidin imamı Hamdi zade Rağip efendinin anlattığına göre: Mâbed eskiden kubbeli ve çinili imiş 1280 H. 1863 M. yılında bir yıldırımdan yıkıldıktan sonra babası Ali Haydarca büyük biraderi Mahmud Celâl-ed-din şimdiki mescidi yapmışlardır. KONYA vakıflar müdürlüğünde bulunan dört numaralı defterin 378 nci sahifesinde bu mescidin 904 yılı zilkadesinin başmda tanzim edilmiş Arapça bir vakfiyesi vardır. Vakfiyenin tanziminde NÎKSAR’lı Yahya oğlu Mustafa, Mev-levî Haşan oğlu Celâl ed-din, Talebeden KARAMAN’lı Mehmed Said oğlu Abdullah, Şerif Nasrullah oğlu Übeydullah, BOR’lu İsmail oğlu Yusuf şahid olarak bulunmuşlar.
Vakıfnamede mescidi nerede ve nasıl yaptığı da şöyle izah edilmekledir: «Demirci Konya mahallelerinden Bordabaşı mahallesinde Yağlı Taş mezarlığı yakınında bir yer aldı ve biriktirdiği parasıyle burada bir mescid yaptı. Konya*nın cenubundaki Çevrek ve Künbet adlı iki çiftliği de bu mescide vakfetti.»
KONYA vakıflar müdürlüğündeki bir numaralı defterin 89 ncu yaprağında da yine bu zatın 904 yılı Recebinin ortalarında tanzim edilmiş noksan ve karışık bir vakfiye parçası vardır. Bu vakfiyede mescidin adı geçmez yalnız künbet mevkiinde, Karaarslan köyünde, Aymanasta ve Çumrada Demirci Hacı Çevleği diye meşhur olan tarlalar vakfedilmekte-dir. Halbuki bundan dört ay sonra yapılan vakfiyede Demirci Hacı yalnız iki çiftlik vakfediyordu. Bununla beraber kuyud-ı kadime arşivindeki kayıd-lar bu noksan vakfiyeyi teyid etmektedir. Vakfiyede gibi yanlış geçen isim (Ekizce =adıdır. Fâtih’in yaptırdığı 881 H. 1476 M. tarihli KARAMAN İLİ tahrir defterinde bu mescidi daha sonra yapıldığı için tabi’i bulamıyoruz. 904 H. 1498. M. yılında II. Bayezid adına Hatip oğlu şöhretini taşıyan Nasuh zada Haydar’m yaptığı KONYA tahrir defterinde bu mescid gelirleriyle beraber tesbit edilmiştir.
III. Muradın 992. H. 1584 M. tarihli KONYA defterindeki kayıdlar da Bayezid defterindekinin aynıdır. KÜNBET KÖYÜ ve ÇİFTLİĞİ bugün adını kaybetmiştir. Bu köy şehrin doğu güneyinde şimdiki KONYA çiftliğinin işgal ettiği sahada idi. Çiftlik kurulurken burada hiç bir kubbe ve kün-bet yoktu. 36 sene kadar evvel burada çiftlik tesis edilir ve bir kuyu kazılırken yer altında ROMA DEVRİNE ait künbetli muazzam bir bina enkazı ve ROMA DEVRİNE ait bazı eserler çıkmıştır. Bu eserleri ben almıştım. Sonra polise teslim ettim. Şimdi nerede olduklarını bilmiyorum (1).
Öyle anlaşılıyor ki 904 H. tarihlerinden evvel bu künbetler meydanda idi. Köye de bu yüzden (Künbetli) denilmişti.
KONYA vakıflar müdürlüğündeki bir numaralı defterin 89 cu sahife-sinde de bu mescidin 1252 yılı Rabiülevvel ayının başlarında isdar edilmiş bir hüküm vardır.. Bu ilâmda mescidin gelirlerinin SIRÇALI SULTAN MESCİDİ evkafı diye başkaları tarafmdan haksız olarak zabtedildiği anlaşıldığından bu tecavüzün men edilmesi bildirilmektedir. Şikâyetçi mescidin mütevellisi Hafız Ahmed Hamdi İbn-i Mehmed Ali’dir, Mâbedin vakfiyesine göre Demirci Hacı hayatta iken kendi; evkafının mütevellisi olacak ve öldükten sonra bu iş câmi’in imamma ve imamının en büyük ve en- salih «rkek çocuklarına verilecektir.
1234 H. yılında bu câmi’in hem imamı ve hem mütevellisi olan Hafız Musa İbn-i Seyid Ali ölmüş yerine Ahmed Hamdi ibn-i Mehmed Ali imam ve mütevelli olmuştuı*. KONYA vakıflar müdürlüğündeki 18 numaralı dosyada bu mescidin muhasebesine ait bazı kâğıdlar vardır.
1927 yılında; vâkıfların evlâdlarmdan başkasına yaptıkları her çeşit şartların lağvedildiği için bu mescidin tevliyeti de kaldırılmıştır.
1943 yılında Câmiin imamı Hacı Rağıp Atademir idi. Bu aile (Hamdi Zade) şöhretini taşırlar. Bunlar Demirci Hacı Ahmed tarafından yaptırılan câmiin ilk imam ve mütevellisinin torunlarıdır. Bu âileden Saçlı Mustafa Rüştü, oğlu Mahbub gibi çok kıymetli sanatkârlar yetişmiştir. Hacı Rağib efendinin evinde kenarları tezhipli bir besmele levhası gördüm. 1261 H. tarihini taşıyan bu levhaya Saçlı Mustafa efendi HALVETİ tarikatına mensup KONYA’lı MUSTAFA RÜŞDÜ Ketebesini koymuştur. Burada gördüğüm 1254 tarihli
bir başka levhada da Mustafa Rüştü efendinin meşhur ALÂİYE’li Hattat Hacı Abd-ul-gani Vehbi efendinin tilmizi olduğu yazılıdır. Bunun oğlu Hattat ve Nakkaş Mahbllb efendinin de bir çok levhaları vardır. SULTAN SELİM, KAPI CAMİİ, AZÎYÎYYE, ŞERAFEDDÎN, DURSUNOĞLU ve SIRÇALI Câmi ve Mescidlerinin yazılarını bu yazmıştır.
Dipnot
(1) Bu mahalle niçin böyle adlandırıldığı hakkında şöyle bir rivayet vardır : Konya şehri eskiden burada bittiği ve burada başladığı için (Burda) demişler ben bu yakıştırmayı pek yerinde bulmuyorum. Fâtih’in, III. Murad’ın Konya defterlerinde bu mahalle (Portabaşı ) şeklinde geçmektedir. Belki de surun kapılarından birisinin önünde bulunduğu için böyle denilmiştir.
