Bir çeşit açık hava toplantı ve ibâdet yeri olan Namazgâh; Kalender-hane mahallesi sınırları içinde, MUSALLA’da ŞEYH HALİLÎ TÜRBESİ’nin önünde ve doğusundadır. KONYA vakıflar müdürlüğünün 4526 umumî ve 42 yaprak numaralı bir kaydına göre Namazgâhı üç tarafından kabristan, bir tarafdan kuyu mer’âsı sınırlandırmaktadır. Selçukiler zamanında her şehir ve kasabanın (SULTAN MEYDANI), (MEYDAN) denilen birer toplantı yerleri vardı, müsait havalarda buralarda Bayram namazı kılınır, Bayramlaşılır, Ordu uğurlanır ve karşılanır, Yağmur dileği namazı kılınır, açık kürsülerden halka ders, nasihat ve direktif verilirdi. Bu meydanların büyük kütleleri savaşa hazırlamak, onların heycanlarını kamçılamak husu~ sunda büyük rolları olurdu.
Bir çok vakfiyelerde, arşiv vesikalarında, Selçuknamelerde adı geçen KONYA’daki SULTAN MEYDANI’nın yeri şimdiye kadar tayin edilememişti.
KONYA vakıflar müdürlüğünde bulunan 4 numaralı defterin 203 üncü sahifesindeki Emirşah zade pir Hüseyin bey’in 832 H. 1428 M. tarihli Arapça vakfiyesi tarihin bu müşkülünü halletmiştir : Kalenin; HALKA BEGÜŞ KAPISI dışındaki KALENDERHANE ZAVİYESİNE yaptığı vakıf-]ar arasında bir de tarla vardır. Bu tarlayı sınırlandırırken bu «SULTAN MEYDANI» ndan ve SÎRAC-ÜD-DÎN‘i ÜRMEVÎ’nin TÜRBESİ‘nden de bahsetmektedir.
Musallada Namazgfth (Meydan) m Mihrabı Bu vakfiye böylece SULTAN MEYDANINI bize anlatırken Büyük Selçuk alimi ve Kadılar kadısı ÜRMİYE’li Eb-üs-sena Sirac-ed-din Mahmuden türbesinin bulunduğu yeri de açıkça göstermektedir. Bizim daha başka kaymaklarda da rastladığımıza göre Siraceddinin — bazılarının zannettikleri gibi — açık bir mezarı değil kapalı ve mükellef bir türbesi vardı. Bu türküde işte bu namazgâh civarında idi. Bu türbe ŞEYH HALİL türbesinin do£u tarafına rastlıyordu» Bakımsızlıktan ve tarihi hakikatleri kavrayamıyanazı Mevlevî gayretkeşlerinin süikasıdlan yüzüuden harap olmuştu. Namazgâh peydan- tanzim edilirken büsbütün yıkılmış ve kitabe taşı Şeyh Halilî türbesi civarında Cevheri’nin mezarı yanına kaldırılmıştı. Burada kaybolup gitmiştir.
, NAMAZGÂH; dört tarafı divarla çevrilmiş geniş bir sahadır. Sol köşesine yakın bir yerde bir taş mihrabı vardır. Mihrabın üstünü tavus kuyru-teklinde bir taş süsler, iki tarafından sekiz taş basamakla üstüne çıkılır.
Burası vaiz ve hutbe kürsüsidir. Bunun şarkında ikinci bir taş kürsü daha vardır. Beşer basamaklı iki merdivenle üstüne çıkılır. Namazgahın kapısı sağdadır. Yekpare kapı kemerinin üstünde som beyaz [mermerden bir kitabe taşı vardır.
Bu kitabeye göre Kanuni zamanında 948 H. 1541 M. yılında Hüseyin Paşa eski SULTAN MEYDANINA bu yeni Bayram yari’ni çevirtmiştir.
Fâtih’in, II. Bayazid’in ve III. Murad’m KONYA tahrir defterlerinde Sirac-ed-din Ürmevİ’nin oğlu Kadı Imad-üd-din’in dâr-ül-huffazı evkafı tetbit edilirken Sirac-ed-din’in meydan tarafında (Siraç tarlası) adını taşıyan bir yeri bulunduğu da gösterilmiştir, öyle anlaşılıyorki Sirac-ed-din’in Türbesi Sultan meydanındaki tarlasının bir köşesine yapılmıştı. Oğlu da bu tarlayı dar’ül-huffaz’ma vakfetmiştir. Fâtih zamanında lmad-üd-din’in dâr-ûl-huffazı harap olduğu için talebe Kadı İzz-ed-dİn’in câmiinde okurlardı. Dirül huffaz’ın vakıf işlerini Sirac-ed-din’in torunlarından Pİrî ve Mustafa müştereken idare ediyorlardı.
Son zamanlarda yayınlanan bir kitabın 410. sayfasında bu namazgahtan bahsedilirken ( Musalla taşı ) diye iki kitabe konmuştur. Bunlar Musalla taşı değildir. Birisi namazın fazileti hakkındaki üç hadisi gösteren 724 H. 1323 M. tarihli bir meteid kitabetidir. Buradaki ( namaz kılan ) mânasını olan ( Musalli ) kelimesini ( Musalla ) gibi okumuştur.
Diğeri de Sadred-din’in Konevî mezarlığının 1304 tarihli kabristan taşıdır.
(1) Selçuk tababeti tarihi Sahife 67
(2) Konya Abideleri Sahife 9.
